
Julio Llamazares – De rivier van vergetelheid, landschap is geheugen
Spaanse titel El Río del olvido, 1990, vertaling Keimpe Reitsma 2023
ISBN 978-90-820059-7-4
FRAGMENT
Landschap is geheugen. Het landschap bewaart onbeperkt de sporen van het verleden, brengt herinneringen tot leven, doet schimmen uit het verleden herleven die alleen nog bestaan in het geheugen van de reiziger of van degene die eenvoudig trouw blijft aan dit landschap.
Voor de romantische mens is het landschap bovendien de belangrijkste bron van melancholie. Als symbool van de dood, van de genadeloze vergankelijkheid van de tijd en het leven – het landschap is eeuwig en overleeft bijna altijd degene die ernaar kijkt – laat het ook dat uiteindelijke scenario zien waarin achteruitgang en onzekerheid langzaam maar zeker het geheugen vernietigen van de reiziger – de mens, kortom – die al heel lang weet dat de weg die hij aflegt nergens toe leidt. Voor de romantische mens is het niet de blik die aangetast wordt door het landschap; het is het landschap dat uiteindelijk verandert in een aandoening van hart en ziel.
In deze overtuiging- en met de vage intuïtie dat het landschap en het geheugen in sommige gevallen hetzelfde zijn – ging ik op een dag in de zomer van 1981op pad om te voet de rivier af te lopen waaraan ik in mijn jeugd alle zomers doorbracht, van haar dood tot aan haar geboorte, en in welks water ik voor het eerst de schimmen weerspiegeld zag van walnotenbomen en vergetelheid. Gedurende de vele jaren dat ik nauwelijks terugkeerde naar haar oevers en me haar alleen herinnerde van foto’s, bleef de Curueño – de legendarische rivier van mijn jeugd, de eenzame en groene rivier die dwars door het hart van de bergen van Léon loopt en in zijn bestaan van amper veertig kilometer net zoveel dorpjes, herbergen en een complete cultuur aaneenrijgt – door dezelfde decors en landschappen van mijn jeugd lopen, maar ík was niet meer dezelfde. Het geheugen en de tijd, bedacht ik, hadden zich wederzijds in elkaar opgelost – zoals wanneer twee rivieren samenvloeien – en mijn herinneringen in spoken veranderd en nog een keer die oude klacht van de reiziger bevestigd dat het nergens toe dient om terug te keren naar de oorsprong omdat, ook al blijven de landschappen onveranderlijk, de waarneming zich nooit herhaalt.
Het schrift van deze reis bleef een tijd liggen totdat ik op een goede dag, een paar jaar geleden, besloot het op te pakken en er een boek van te maken. Deze versie van de reis is dus niet alleen de herinnering aan het landschap – de landschappen – van de Curueño, maar ook een herinnering aan een landschap dat ik op een dag ging weerzien met het vermoeden te zijn teruggekeerd naar een onbekende rivier en wereld en een herinnering aan een reis die ik maakte met de groeiende overtuiging dat de meest onbekende tochten die zijn die ons het meest na aan het hart liggen.
DE REIZIGER
La Mata de la Bérbula, zomer 1989
Verschijnt najaar 2023

Beknopte biografie van Julio Llamazares
1955 geboren in Vegamián, een dorp in de provincie Léon dat in de jaren zestig in een stuwmeer ten onder ging.
1967 op kostschool in Madrid
1973 studie rechten.
1980 verschijnen twee poëziebundels, waaronder één met de prachtige titel: De traagheid van de ossen.
1985 Publicatie van de roman Wolvemaan. Over mannen die zich na de Burgeroorlog in de bergen van Léon schuilhouden voor de Guardia Civil van Franco.
1988 Publicatie van de roman De gele regen. het verhaal van een dorp dat door het wegtrekken van de mensen zijn laatste adem uitblaast in de persoon van de enige man die er nog woont.
1990 Publicatie De rivier der vergetelheid.
In deze periode is natuur steeds zeer nabij.
1990-2015 Llamazares publiceert gestaag door, onder andere twee boeken over alle kathedralen van Spanje.
2016 El viaje de Don Quijote. Verslag van een reis in de voetsporen van Don Quichot.
2020 Primavera extremeña. Tijdens de Covid-periode, waarin de Spanjaarden aan huis gekluisterd waren, verblijft Llamazares in de Extremadura. In dit – tot nog toe zijn laatste – boek doet Llamazares daar verslag van.
De rode draad in het werk van Julio Llamazares is de romantiek in de oorspronkelijke betekenis van het woord: de breuk tussen mens en natuur, het besef van het verlies van een gouden verleden, ingebeeld, omdat het nooit heeft bestaan. Het fundament ervan ligt in de verbondenheid van Llamazares met de landelijke streek in de provincie Léon waar hij geboren en getogen is.
De rivier der vergetelheid is een reisnovelle die in 1990 in boekvorm is verschenen op basis van de aantekeningen die de schrijver in 1981 tijdens zijn voettocht langs de rivier van zijn jeugd, de Curueño, maakte. Deze rivier ontspringt op een hoogte van bijna 2000 meter en voegt zich ruim veertig kilometer later bij de Porma na een tocht door diepe kloven en prachtige valleien. De schrijver maakt de voettocht stroomopwaarts ‘[…] langzaam terugreizend in tijd en herinnering. Op deze manier wordt de reis een zoektocht naar de menselijke drijfveren en, meer in het algemeen, naar de zin van het bestaan’, aldus Hub. Hermans, Bzzlltin, jaargang 22.